“De acht agenten die betrokken waren bij de uithuiszetting waarbij Lamine Bangoura (27) om het leven kwam, moeten zich niet verantwoorden voor een rechtbank. Dat besliste de Gentse kamer van inbeschuldigingstelling dinsdagochtend. De nabestaanden trekken nu naar het Hof van Cassatie.”
Artikel in De Standaard van 16 maart 2021:
In het voorjaar van 2017 stelden zestien lidstaten de Europese instellingen in kennis van hun voornemen om middels nauwere samenwerking, onder de vorm van een Europees Openbaar Ministerie, fraude ten nadele van de EU-begroting te bestrijden. Amper twee maanden later, op 8 juni 2017, bereikten de (inmiddels) twintig EU-lidstaten die deelnemen aan deze nauwere samenwerking een politiek akkoord over de wetgeving die de details stipuleert aangaande de werking en rol van het Europees Openbaar Ministerie. Uiteindelijk trad de Verordening tot instelling van het Europees Openbaar Ministerie in werking op 20 november 2017.
De rol van het EOM valt het best te omschrijven als een onafhankelijke Europese instantie die losstaat van de traditionele EU-rechtsinstrumenten voor samenwerking tussen de gerechtelijke autoriteiten van de verschillende lidstaten. Het EOM is immers operationeel in elke deelnemende lidstaat. De grote troef van deze nieuwe instantie zou de snelheid zijn waarmee het over nationale grenzen heen zou kunnen werken, zonder voorafgaande ellenlange procedures aangaande justitiële samenwerking. Het EOM fungeert met name als één instantie in alle lidstaten.
De materiële bevoegdheid omvat in essentie het bestrijden van fraude en hieraan gerelateerde misdrijven die een impact kennen op de financiële belangen van de EU. Het EOM is evenwel in geen geval bevoegd voor strafbare feiten aangaande nationale directe belastingen, inclusief de daarmee onlosmakelijk verbonden strafbare feiten.
De structuur van het EOM is tweeledig en kan worden opgedeeld in een strategisch niveau bestaande uit een Europese hoofdaanklager en de Europese aanklagers die samen het college van openbare aanklagers vormen, en een operationeel niveau met de gedelegeerde Europese aanklagers en vaste kamers.
Ter verdere uitvoering van de Verordening benoemde de Raad op 27 juli 2020 22 Europese aanklagers.
Intussen werden ook in België de nodige wetgevende initiatieven genomen teneinde het EOM operationeel te maken.
Op 24 februari 2021 is de wet van 17 februari 2021 houdende diverse bepalingen inzake justitie gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad die hierbij tevens in werking is getreden. Voormelde wet regelt de verdere concretisering van het EOM.
De Europese aanklager en de gedelegeerde Europese aanklagers zijn over het hele Belgische grondgebied bevoegd voor de uitoefening van de strafvordering voor de misdrijven die de financiële belangen van de Europese Unie schaden.
Wanneer een misdrijf dat de financiële belangen van de Unie schaadt, aanhangig wordt gemaakt bij de procureur des Konings, de procureur-generaal of de federale procureur, brengt deze de gedelegeerde Europese aanklagers onmiddellijk op de hoogte.
De wet bepaalt dat de Europese aanklagers over dezelfde bevoegdheid beschikken bij uitoefening van hun opdracht als de Belgische procureur des Konings.
Verder stelt de wet in artikel 9 dat de Europese aanklager en de gedelegeerde Europese aanklagers een Belgische onderzoeksrechter moeten vatten om bepaalde onderzoeksdaden te vorderen. In elk van de rechtsgebieden van de hoven van beroep wordt er één onderzoeksrechter aangeduid die over de nodige ervaring beschikt voor het onderzoek naar de misdrijven waarvoor het EOM bevoegd is.
Met de wet van 17 februari 2021 is de laatste horde genomen richting de concrete implementatie van een EOM in de Belgische rechtsorde.
Of het EOM ook in werkelijkheid zaken zal afhandelen, blijft echter de vraag. Zeker nu artikel 3 van de Wet van 24 februari 2021 de mogelijkheid voorziet om de beslissing van de Europese aanklagers om de zaak naar zich toe te trekken, te betwisten bij het College van Procureurs-generaal.
Foto © AP Images/European Union-EP
"In Kapellen zijn zaterdagavond 7 minderjarigen betrapt op een lockdownfeestje. Ze werden pas in de loop van zondag weer vrijgelaten nadat ze heel de nacht verhoord werden door agenten van Politiezone Noord en nadien nog naar Antwerpen moesten om meteen voor de jeugdrechter te verschijnen. De ouders van de jongeren hadden heel wat kritiek op die aanpak. "Dit kan een enorm traumatische ervaring geweest zijn", vertelt advocaat Joris Van Cauter."
Interview van 16 februari 2021 in De Ochtend op Radio 1:
Foto © Philip Lange / Shutterstock.com
“Drie maanden effectieve celstraf voor tien mannen die een pizza eten bij een zomers buitenzwembad of voor een twintiger die de avondklok schond nadat hij zijn broer had bezocht. Zijn de coronarechters alle zin voor proportie kwijt? De waarheid is genuanceerder.”
Artikel in De Tijd van 13 februari 2021:
Foto © Serge Baeken
“De Gentse nieuwssite BelemtürkTV is in beroep veroordeeld wegens het verspreiden van ‘fake news’ over gemeenteraadslid en voormalig volksvertegenwoordiger Veli Yüksel (Open Vld). Eerder al was BelemtürkTV in eerste aanleg veroordeeld. De uitspraak van het hof van beroep is een primeur: het stelt voor het eerst expliciet dat de perswetten ook gelden voor nieuwswebsites.”
Artikel in HLN van 8 januari 2021:
Foto © Wannes Nimmegeers
“De omstreden Gentse nieuwssite Belemtürk TV is veroordeeld wegens het verspreiden van fake news. ‘De leugens moesten de herverkiezing van Veli Yüksel verhinderen.’ ”
Artikel in De Standaard van 24 december 2020:
https://www.standaard.be/cnt/dmf20201223_98150740
Foto © Bart Dewaele
Wie weet nog wat wel en niet mag, en waarom? Niet alleen zijn er te veel regels, ze zijn vaak ook onbegrijpelijk, kaart Joris Van Cauter aan.
Wanneer een overheid beslist om economische problemen op te lossen door massaal geld bij te drukken, ontstaat er hyperinflatie. Op het einde van de rit is geld niets meer waard. Dat fenomeen doet zich nu voor in het strafrecht. Sinds de coronalente zijn op de website van het crisiscentrum 1 koninklijk en 24 ministeriële besluiten verschenen. Daarin staat wat je als burger vandaag niet meer mag doen en welke sanctie je krijgt wanneer je dat toch doet. Het ene ministeriële besluit verwijst naar het andere, extra artikels worden naar hartenlust ingevoegd, van enige coördinatie is geen sprake.
Vijf jaar rechten studeren kan misschien helpen om door de bomen het bos te zien. Maar wanneer je dan geconfronteerd wordt met artikel 9 van het besluit van 28 november 2020 stuit ook een diploma in de rechtsgeleerdheid op zijn grenzen. Artikel 9 voegt een nieuw artikel 15bis in bij het ministeriële besluit van 28 oktober 2020 en bepaalt: ‘Ieder huishouden mag per lid maximum één zelfde duurzaam onderhouden nauw contact per 6 weken per keer in huis of in een toeristisch logies ontvangen, onverminderd artikel 23.’
Begrijpt u het? In ieder geval is het volgens artikel 27§2 van het ministeriële besluit van 28 oktober aan de politie om toe te zien op de naleving van die regel, ‘zo nodig door het uitoefenen van dwang en geweld’. Laten we hopen dat de politie wel begrijpt wat bedoeld wordt.
Stoute kinderen
Dat niet alleen de hoeveelheid wetten een probleem is, maar ook de kwaliteit ervan, is duidelijk. De gevolgen zijn erg kwalijk, zowel op de korte als op de lange termijn. Wie weet nog wat wel en niet mag? En waarom het ene wel en het andere niet mag? Voor de naleving is het niet onbelangrijk dat mensen de wet kennen. En dat die wet, wanneer we haar leren kennen, ook niet geheel absurd lijkt.
Vandaag zitten we met een probleem op beide vlakken. Niemand kent de voortdurend wijzigende regels nog en niemand begrijpt de redenen van de wetgever waarom het ene wel nog mag en het andere verboden is. Waarom geldt de anderhalvemeterregel niet in de schoolbus en kunnen straks maar 15 mensen naar de kerstmis in de basiliek van Koekelberg, waar plaats is voor 3.500 mensen? Die vergelijking zet misschien hier en daar kwaad bloed. Want zijn die 15 kerkgangers op hun beurt niet bevoordeeld op niet-gelovigen die een andere activiteit met 15 wensen?
Deze wetgeving ondermijnt het draagvlak voor alle maatregelen, ook die die wel zinvol zijn. Dat leidt tot een onnodige polarisering in de samenleving: gelovigen versus niet-gelovigen, jongeren versus ouderen, ambtenaren tegen ondernemers. Het resultaat is dat voor het eerst in de recente geschiedenis een meerderheid van de burgers er bewust voor dreigt te kiezen om de strafwet te overtreden. De machthebbers, de uitvoerende macht gesteund door haar experts, beseffen dat ook en denken daar een dam tegen te kunnen opwerpen door te moraliseren en de bevolking te bedreigen. Marc Van Ranst laat dan in een tweet weten dat zijn geduld op is met ons, stoute kinderen. Krantenkoppen melden dat het allemaal nog veel strenger kan en dat de politie als het moet ook een kijkje in uw huis zal komen nemen. De teleurgestelde of de boze straffende vader, daar moeten we het vandaag mee doen. Vader zelf is zonder fout.
Politie in uw kot
Op de lange termijn dreigen we een aantal beginselen te verliezen, zoals ongeveer 230 jaar geleden vastgelegd in de Déclaration des Droits de l’homme et du citoyen. Dat alleen verboden is wat anderen schade toebrengt, bijvoorbeeld. Of dat je slechts kan worden vervolgd overeenkomstig de wet. Kortweg: het legaliteitsbeginsel. Mooi voorbeeld daarvan is de huiszoeking. De onschendbaarheid van de woning is grondwettelijk vastgelegd. De politie komt een woning pas binnen met een huiszoekingsbevel van een onderzoeksrechter in de hand.
Die zekerheid is met corona ten onder gegaan. Vandaag kan de politie uw woning ook binnenkomen met toestemming van de procureur des Konings. De onafhankelijke en onpartijdige rechter die een dam vormde tussen de burger en de vervolgende overheid is daarmee verdwenen. Geen enkele rechtsgrond rechtvaardigt die wijziging, geen parlementslid die dat ooit heeft goedgekeurd. Het is een nieuwigheid, gecreëerd door het college van procureurs-generaal, in een omzendbrief. Voor ‘de goede zaak’.
Dat is de ultieme rechtvaardigingsgrond voor iedere wet en ieder overheidsoptreden geworden, en die goede zaak heet vandaag de bestrijding van covid-19. Tot voor kort was dat terrorisme, en was dat het altaar waarop alle vrijheden werden geofferd. Covid-19 doet dat nog efficiënter. En net zoals dat voor terrorisme het geval was, zal wat mogelijk wordt voor de covid-19-bestrijding later worden toegepast voor andere zaken. Dat er voorlopig geen drone in uw tuin of over uw balkon zweeft, is uitstel, geen afstel. Wat we kwijt zijn, krijgen we niet meer terug. Het is als ontwaard geld. Je koopt er nooit meer mee wat je er vroeger mee kocht.
Opiniestuk van Joris Van Cauter in De Standaard van 19 december 2020:
https://www.standaard.be/cnt/dmf20201218_98022987
Foto © Thierry Roge/belga
In een recent arrest van 1 december 2020 (P.20.0866.N) heeft het Hof van Cassatie zich uitgesproken over de wijze waarop door de rechter kan worden vastgesteld dat cannabis de strafbare hoeveelheid THC bevat.
Sinds het koninklijk besluit van 6 september 2017 kan er enkel nog sprake zijn van een strafbare inbreuk inzake cannabis indien bij het aantreffen ervan het THC-gehalte groter is dan 0,2 procent.
De meeste voor de hand liggende manier waarop dit THC-gehalte kan worden vastgesteld, is door een wetenschappelijk analyse van de staalnames van de cannabis.
Het Hof van Cassatie stelt echter dat de rechter onaantastbaar oordeelt of de aangetroffen cannabis voldoet aan de voorwaarde omtrent het THC-gehalte. De rechter is daarbij volgens het Hof van Cassatie niet gebonden aan enig bijzonder bewijsmiddel zoals een wetenschappelijke analyse van de cannabis die het voorwerp van de vervolging uitmaakt. De rechter kan zijn oordeel ook gronden op alle hem regelmatig overgelegde en aan tegenspraak onderworpen gegevens.
Het Hof van Cassatie stelt dat de appelrechter in het bestreden arrest wettig oordeelde dat de cannabis voldeed aan de voorwaarden inzake THC-gehalte.
De appelrechters namen volgens het Hof terecht mee in overweging dat tijdens het gehele vooronderzoek geen melding werd gemaakt van het feit dat de beklaagden reguliere landbouwers waren of dat de door hen geteelde cannabis een THC-gehalte van minder of gelijk aan 0,2 procent had.
Charlotte Kerckhofs
Foto © REUTERS
We voerden een procedure voor het Europees Hof van Justitie.
Doel was om te komen tot een datawetgeving die werkbaar is voor justitie en bescherming biedt voor kinderen die slachtoffer zijn van seksueel misbruik of ontvoering.
De oude rechtspraak van het Europees Hof bemoeilijkte dit. Door dit arrest is er een ommezwaai ingezet die toelaat om rekening houdend met de bescherming van de privacy toch een efficiënte strafvordering mogelijk te maken. Deze zaak zal voortzetting vinden voor het Belgische Grondwettelijk Hof. Wordt vervolgd. We houden u op de hoogte.
Het arrest van het Europees Hof van Justitie van 6 oktober 2020 kan u raadplegen via onderstaande link:
Foto © REUTERS
